ماهی سرماری قهوه ای ایرانی یا سرماری کوتوله
خانواده : (ماهیان سرماری) Channaidae
نام انگلیسی : Brown or smooth-breasted snackhead
نام فارسی : ماهی سرماری قهوه ای ایرانی یا سرماری کوتوله
بدن کشیده ، فک پائین جلو آمده ، باله های پشتی و مخرجی بلند و کشیده ، باله شکمی در بعضی گونه ها تحلیل رفته است و در صورت وجود 6 شعاع دارد. فاقد شعاع سخت در باله ها ، فلسها شانه ای یا دایره ای و تنفس در این گونه از ماهیها با اندام ویژه تنفسی انجام می پذیرد( دارای لابرینت هستند وتوانایی تنفس مستقیم از هوا را دارند).45 تا 46 شعاع منشعب باله پشتی، 20 تا 22 شعاع منشعب باله مخرجی، 16شعاع منشعب باله سینهای 5 شعاع منشعب بایه شکمی، در نمونههای زنده باله پشتی و پشتی و مخرجی و دمی دارای لبههای نارنجی تیرهاست. تعداد فلس روی خط جانبی 39 الی 47 عدد است وحداکثر طول کل بدن در نرها 145 میلیمتر و در ماده ها تا 330 میلیمتربوده و میانگین عمر 12-8 سال دارد.
این ماهی منحصرا” درمناطق جنوبی حوضه فلات مرکزی و حوضه هامون و جازموریان ( رودخانه بامپور بلوچستان ، هلیل رود و رودخانه جیروفت کرمان)، حوضه مشكيد (رود سرباز( و حوضه مکران در پاکستان دیده می شود.
این ماهی گوشخوار است و از سایر ماهیهای کوچکتر از خود ، لارو حشرات آبزی ،سختپوستان و نرمتنان تغذیه مکند.
در هنگام بلوغ نرها باریکتر و کوچکتر و مادها بزرگتر و چاقتر هستند . نرها در دو سالگی و مادها در سه سالگی به بلوغ می رسند ، فصل جفتگیری و تخمریزی اوایل خردادماه تا اواخر تیر ماه در دمای 28 الی 32 درجه سانتی گراد در بستر ماسه ای صورت می گیرد. جنس ماده 20 الی 200 تخم می گذارد که پس ازباروری توسط جنس نر تا هچ تخمها و تولد نوزادها به مدت 5-4 روز در دهان خود از آنها مراقبت خواهد کرد.
جیگینگ با انواع طعمه های مصنوعی و تکنیک انتظاری .
انواع بچه ماهی ، لارو حشرات و کرم خاکی.
بهترین فصل صید ماهی سرماری در رودخانه ها و تالابها اواسط مرداد ماه تا اواخرآبان ماه می باشد .
از 21 گونه شناخته شده از ماهیان سرماری 2 گونه آن در آبهای داخلی ایران پراکنش دارند :
گونه اول: (ماهی سرماری قهوه ای یا کوتوله) : Channa gachua
گونه دوم: (ماهی سرماری خاوری) : Channa orientalis