فیل ماهی یا بلوگا

مشخصات ظاهریبدن باریک و به سمت دم باریکتر می‌شود. پوزه کوتاه و مخروتی که ۷ تا ۱۲٫۵ درصد طول کل است. طول سر، حدود ۱۸ تا ۲۳ درصد طول کل است. قطر چشم حدود ۷ درصد طول سر می‌باشد. ارتفاع بدن حدود ۱۵ درصد طول کل بدن است. طول استاندارد حدود ۸۷ درصد طول کل است.

۱۷ تا ۳۶ خار آبششی دارد. دارای سبیلک بلند و فشرده یا گرد است که دارای رشته‌هایی می‌باشد. سبیلک‌ها به دهان می‌رسند. شعاع‌های غیر منشعب باله مخرجی ۲۲–۴۱(بعضی منابع ۲۸ تا ۴۱)و باله پشتی ۴۸–۸۱(بعضی منابع ۶۲ تا ۷۳) می‌باشد. این ماهی به‌طور کلی فاقد خار یا شعاع سخت در باله‌ها است.

مقطع عرضی بدن فیل ماهی دایره‌ای است. دهان فیل ماهی، زیرین است. پوزه به نسبت سایر تاسماهیان متوسط و تا حدی به سمت بالا است.

فیل ماهی دارای پنج ردیف صفحهات استخوانی روی بدن است. ردیف پشتی ۱۱ تا ۱۴ صفحه (اولین صفحه کوچتر ازبقیه)، ردیف‌های پهلویی ۴۱ تا ۵۲ صفحه در هر طرف، و دو ردیف شکمی، ۹ تا ۱۱ صفحه استخوانی در هر کدام.

رنگ بدن در پشت خاکستری، در پهلوها روشنتر و در ناحیه شکمی سفید است. بین نر و ماده، تفاوت ظاهری شاخص وجود ندارد. در ایران طرحی برای تعیین جنسیت فیلماهی قبل از بلوغ با موفقیت انجام شده که در ادامه این صفحه به آن اشاره خواهد شد.

این ماهی بزرگترین ماهی دریای خزر است و حداکثر طول ۶ متر و وزن، یک تن. در خارج از ایران ۸ متر و ۳۲۰۰ کیلوگرم گزارش شده‌است. اندازه رایج ۲۱۵ سانتیمتر است. اندازه در سن بلوغ حدود دو متر است. گرانترین و بزرگترین ماهی آب شیرین، ثبت شده در کتاب رکوردهای گینس بوده و تا ۱۱۸ سال عمر می‌کند.

پراکنش:

دریای خزر، دریای آدریاتیک، دریای اژه، دریای سیاه، دریای مدیترانه، دریای آزوف، دریای مرمره، دانوب، دون، رودخانه کوبان، اورال، ولگا، سفیدرود.

تغذیه:

در جوانی از پلانکتونهای جانوری، سخت پوستان کفزی، کرمها، حشرات کفزی و بی مهرگان، و به تدریج ازنکتونها، ماهیانی نظیر کولمه (Rutilus rutilus)، سیاه کولی(Vimba vimba)، شیشه ماهی (Atherina boyeri)، و کپور (Cyprinus carpio) و در فصل مهاجرت به رودخانه از ماهی استرلیاد (Acipenser ruthenus) و سوف معمولی (Stizostedion lucioperca)، کاراس (Carassius carassius)، ماهی سیم (Abramis brama)، ماش ماهی (Aspius aspius) و بسیاری ماهیان دیگر تغذیه می‌نماید. طیف غذاهای گزارش شده فیل ماهی در کشورهای مختلف بیش از سی گونه ماهی را در بر می‌گیرد. در مراحل اولیه زندگی، همنوع خواری نیز در آن‌ها دیده شده‌است.

تولید مثل:

سن بلوغ در فیل ماهی ماده، ۱۴ تا ۱۶ سالگی (گاه تا ۲۰) و در فیل ماهی نر ۱۹ تا ۲۲ سالگی (بعضی گزارش‌ها ۱۰ تا ۱۶ سالگی) می‌باشد. طول آن‌ها در این زمان حدود دو متر است.

برای تولید مثل، مهاجرت بهاره یا پاییزه به رودخانه‌ها دارند. اما در فصل بهار بیشتر مهاجرت صورت می‌گیرد. زمان تولید مثل به طغیان آب رودخانه بستگی زیادی دارد.

بستر رودخانه محل تخمریزی، سنگلاخی و قلوه سنگی به همراه ماسه می‌باشد و سرعت آب ۱٫۵ تا ۲ متر در ثانیه و با عمق ۴ تا ۱۵ متر باید باشد.

هماوری مطلق ۲۲۴۳۰۰ تا ۲۸۵۳۴۰۰ (میانگین ۸۵۵۰۰۰ عدد) می‌باشد. میزان تخم تولیدی ماده‌ها بسته به عوامل گوناگون، بین ۳۶۰۰۰۰ تا ۷۷۰۰۰۰۰ عدد تخم می‌گذارند.

فصل تخمریزی در بهار و پاییز است. جهت تولید مثل به آبهایی با دمای ۹ تا ۱۷ درجه مهاجرت می‌کنند.

توسعه جنینی تخم فیل ماهی در دمای ۸ تا ۱۱ درجه سانتیگراد، ۲۰۰ تا ۲۴۰ ساعت و در دمای ۱۵ تا ۱۶ درجه سانتیگراد، ۱۳۰ تا ۱۴۰ ساعت طول می‌کشد.

لارو تازه از تخم بیرون آمده، ۱۱ تا ۱۲ میلی‌متر طول دارد که بزرگتر از لارو سایر تاسماهیان است. دوره لاروی تا وقتی که به تغذیه فعال برسند و طول آن‌ها ۲۵ میلی‌متر بشود طول می‌کشد. اندازه بچه ماهیان زیر یکساله در اورال به ۱۵ سانتیمتر می‌رسد. دمای ۱۵ تا ۲۶ درجه سانتیگراد، بهترین دما برای رشد لارو و بچه فیل ماهیان است.

فیل ماهی ها از تخم‌ها محافظت نمی‌نمایند. ماده‌ها هر چند سال یکبار بارور می‌شوند.

بهترین روش صید ورزشی:

تکنیکهای انتظاری (ریسه های کف خواب).

بهترین طعمه ها برای صید:

انواع ماهیهای ساکن در سواحل دریای خزر ( کولمه ، شگ ماهیان، کاراس، سیم برگ و کپور)

بهترین زمان صید ورزشی :

بهترین فصل صید فیل ماهی بعد از تخمریزی بهاره در رودخانه ها اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد ماه و در مهاجرت پاییزه بعد از تخمریزی اواسط آبان ماه تا اواخر آذر ماه می باشد و در دریای خزر در عمق بالای 6 متر و با قایق اواسط تیرماه تا اواخر شهریور ماه می باشد .