مارماهی دهان گرد

خانواده : (دهان گرد ماهیان) Petromyzontidae
نام علمی : Caspiomyzon wagneri
دارای دو باله پشتی نزدیك به هم. یك سوراخ بینی در بالای سر. هفت جفت سوراخ آبششی در دو طرف سر. دهان قیفی شكل. در قسمت كناری حفره دهان چهار دندان با فرمول 1-1-1-1 و 3 تا 5 دندان بر روی قسمت میانی. باله سینه ای و شكمی ندارد. حداكثر طول كل و وزن 55.3 سانتی متر و 206 گرم.
قبلاً به صورت عمده در خزر میانی و شمالی و رودهای ولگا، اورال، ترك و كورا و به طور پراكنده در خزر جنوبی یافت می شد. ولی اطلاع دقیقی از پراكنش آن در حال حاضر وجود ندارد. این ماهی برای تولید مثل به رودخانه ها مهاجرت می كند. نمونه های بالغ در فصل مهاجرت به رودخانه، در نزدیك بستر و یا كنار رودخانه حركت كرده و زمستان را در رودخانه و در لا به لای تخته سنگ ها می گذرانند. آموسیت های جوان در قسمت هایی از رودخانه كه دارای بستر قلوه سنگی با مقداری رس و مواد پوسیده گیاهی و جانوری باشد به سر برده و با گذشت زمان به قسمت های پایینی رودخانه و لا به لای گیاهان آبزی می روند
آموسیت ها از دیاتومه ها و مواد پوسیده گیاهی و جانوری و نمونه های بالغ از جلبك ها و گیاهان آبزی و یا ماهی ها تغذیه می كنند ( پوست، مخاط پوست و گوشت این ماهی سمی است). فصل تخم ریزی از اواخر اسفند تا اوایل اردیبهشت در بستر سنگلاخی و قلوه سنگی انجام می شود كه البته نرها و ماده ها بعد از تولید مثل می میرند. میزان هماوری مطلق بین 17 تا 21 هزار می باشد.
جهت تولید مثل از دریای خزر به رودخانه ها مهاجرت می کنند و نرها ابتدا شروع به لانه سازی کرده سپس فرآیند جفتگیری را انجام می دهند. به دليل تخريب زيستگاه ها جمعيت اين ماهي به شدت كاهش يافته است. رودخانه شيرود از محل هاي مهم براي توليد مثل اين گونه در ايران است، اين ماهي دو بار در سال (بهار و پاييز) براي توليد مثل به رودخانه شيرود مهاجرت مي كند.
این ماهی در ایران صید ورزشی ندارد.
