روشهای صید ورزشی ماهی ماش (آسپیوس)
ماهی ماش به نام علمی ( Aspius aspius ) نیمه آنادروم بوده و از ماهیان بومی سواحل دریای خزر و رودخانه ارس است و متاسفانه نسلش در دریای خزر رو به انقراض است. صید ورزشی این ماهی در رودخانه ها و تالاب های روسیه و کشورهای مشرف به دریای خزر از دیر باز دارای محبوبیت خاصی است و صید ورزشی این ماهی در این کشورها با تکنیک اسپینینگ بسیار لذتبخش و رایج است.
محبوبیت ماهی ماش دراروپا نیز رو به افزایش است و در سالهای اخیر به رودخانه های پرآب کشورهای ایتالیا،بلژیک، فرانسه، سوئیس و هلند معرفی شده است . ماهی ماش یک ماهی گوشتخوار و مهاجم است و رفتارهای تغذیه یا بصورت گروه های کوچک یا بصورت انفرادی اقدام به شکار ماهیهای کوچک میکند، این ماهی هنگام شکار نسبت به اردک ماهی و سوف محتاطتر عمل میکند و درتمام سطوح اقدام به شکار میکند.
راندمان صید ماهی ماش در فصول تغذیه ای بعد از فصل تخم ریزی (اردیبهشت ماه واواخر شهریور ماه تا اواخرآذر ماه) در رود ارس در بیشترین سطح است و پیک تغذیه ساعات صبحگاهی و پس از طلوع خورشید و دقیقا” بعد از اولین تابش نورخورشید بر سطح آب شروع میشود و تا چهار ساعت ادامه خواهد یافت و عصرها دو ساعت مانده به غروب بهترین زمان برای صید است، در سایر ساعات و شب ها از راندمان صید پایینی برخوردار است.
خاستگاه و مکانهای مناسب برای صید ورزشی ماهی ماش:
ماهی ماش در دوران تغذیه ای بسیار پرجنب و جوش است و مدام در حال پرسه زنی و حرکت به بالادست و برعکس رودخانه است. این ماهی به مناطق صخره ای و سنگهای بزرگ و پشت خروجی سدها بسیار علاقمند است و کمتر در مناطقی که پوشش گیاهی انبوه دارد حضور پیدا می کند و همچنین در حد میانی مناطق خروشان و آرام آبهای عمیق حضور مستمر دارد و در خارج از ساعات تغذیه به مناطق عمیق و سایه انداز رودخانه نقل مکان کرده و به استراحت می پردازد.
ماهی ماش در فصل زمستان در شکافها وحفره های عمیق رودخانه به خواب زمستانی وارد میشود و در طول زمستان تغذیه و تحرکش تقریبا” به صفر می رسد ، بنابراین برخلاف ماهی سوف و اردک ماهی در فصل زمستان قابل صید نیست .
ماهی ماش را در ایران فقط در رود ارس میتوان صید کرد و تنها اکوسیستم سازگار با این گونه فعلا” رود ارس می باشد و برنامه ای جهت معرفی به سایر رودخانه ها ی کشور موجود نیست.
رفتار تغذیه ای ماهی ماش:
ماهی ماش در دوران نوزادی از انواع زئوپلانكتونها و جانوران بسترزی (بنتو پلاژيك) تغذیه میکنند و طی رشد ازدرشت کفزیان ، لاروحشرات ، نرمتنان ، میگوی آب شیرین و از بچه ماهیها تغذیه میکنند. این ماهی به شکار حشرات سرنگون شده در سطح آب مثل ملخ ها ،پروانه ها و سنجاقکها هم خیلی علاقمند است. ماهی های ماش بیشتر برای تغذیه به شکار ماهیهای کوچکی مثل کولمه، تیزه کولی، مروارید ماهی ، شیشه ماهی ،گاوماهی و سیم برگهای کوچک متکی هستند و 80 درصد جیره غذایی شان را از این گونه ها تامین میکنند.
بهترین روشهای صید ورزشی ماهی ماش(آسپیوس):
ماهی ماش با روشهای انتظاری، اسپینینگ و فلای فیشینگ قابل صید است ولی بهترین گزینه اجرای روش اسپینینگ است.در زیر به معرفی هر سه روش خواهیم پرداخت:
1. صید ماهی ماش به روش اسپینینگ:
ماهی ماش با تکیه بر قدرت دید و سرعت تهاجمی بالا به عنوان یک شکارچی چابک و متبحر در نواحی ساحلی دریای خزر و رودخانه ی ارس مطرح است . این ماهی بیشتر به شکار ماهی ها و حشرات کوچک رغبت دارد و نسبت به شکار ماهی های بزرگ تر بسیار محتاط عمل می کند و همچنین طعمه های براق برای این ماهی خیلی جذاب است و نقش کلیدی در صید ورزشی اش دارد، بنابراین برای اسپینینگ موفق از طعمه های کوچکتر از طعمه های ماهی سوف و اردک ماهی استفاده کنید و اگر طعمه براق و منعکس کننده نور خوبی باشد و یا مجهز به اسپینر باشد از راندمان صید قابل توجهی برخوردارخواهد بود و نسبت به سایر طعمه ها ارجحتر است.
این ماهی در رود ارس پشت خروجی سدهای خدآفرین و ارس و در آرام آبهای عمیق در حاشیه مناطق خروشان ( خط میانی دو جریان) بیشترین تراکم را دارد و بهترین عمق جهت کشش و استقرار طعمه فاصله نیم متری از بستر است.
فرم کشش طعمه هم باید بصورت ممتد و بدون توقف با سرعت متوسط (1متر در سه ثانیه) باشد و سبک کشش تقریبا” مشابه صید قزل آلاست.
نمونه ای از بهترین طعمه های مصنوعی (فریب دهنده های مصنوعی) در تکنیک اسپینینگ:
2. صید ماهی ماش به روش انتظاری:
در روش انتظاری استقرار ریسه منشعب به فاصله 40 تا 50 سانتیمتراز بستر از نکات قابل توجه بوده و سعی کنید حتما” از تک ریسه در انشعابتان استفاده کنید. بکارگیری نخ فلوروکربن هم از نکات دیگری است که در موفقیت شما نقش موثری ایفا خواهد کرد. بهترین و وسوسه انگیزترین طعمه ها ی طبیعی برای صید ماهی ماش، تیزه کولی ،شیشه ماهی و مروارید ماهی های کوچک است و در فصل تابستان ملخهای سبز رنگ هم برای طعمه زنی مناسب هستند.
3. تکنیک فلای فیشینگ با پشه های مصنوعی:
اجرای تکنیک فلای فیشینگ برای صید ماهی ماش بسیار لذت بخش خواهد بود و بکارگیری این روش در رود ارس می تواند خاطرات شیرین و ماندگاری را برای شما رقم بزند. پشه های مصنوعی مناسب برای رود ارس بهتر است از نوع استریمرها ( Streamers ) باشد و در صورت بکارگیری طعمه طبیعی بهتر است از ملخ ها و جیرجیرکها استفاده کنید.
برای فلای فیشینگ در رود ارس چوبهای نیمه سبک کربنی ، گرافیتی با اکشنهای سریع و متوسط و وزن پرتاپ 6-5wt و طول 40/2 تا 3 متر و چرخ فلای سایز6/5# و نخ بافته پشه 80 grain مناسب است.
نکات کلیدی در صید ورزشی ماهی ماش (آسپیوس):
همانطوری که قبلا” اشاره گردید این ماهی به طعمه های براق و فلشرها عکس العمل خوبی نشان می دهد و جذب رنگهای روشن میشود بنابراین می توانید از اسپینرهای قزلی و قاشقکهای کوچک برای صیدش استفاده کنید ، همچنین لورهای کوچک ریپ زن براق و اسپینردار هم از راندمان صید خوبی برخوردارند.
در مناطق عمیق از رنگهای آبی و بنفش و سبز براق و برای مناطق کم عمق از رنگهای زرد ، نارنجی ، صورتی و قرمز استفاده کنید (در رود ارس طعمه های ژله ای به رنگ سفید با سرقرمز هم مناسب است).
با توجه به حس بینایی بالا در این ماهی ، از حرکات سریع در حاشیه ساحل بپرهیزید و سعیکنید از لباس استتاری مناسب استفاده کنید و بسیار آرام حرکت کنید. همچنین از انعکاس سایه خود در آب هم اجتناب بورزید و مسیر حرکت در رودخانه ها را همیشه ازپایین به بالا (خلاف جریان آب) انجام دهید. همچنین این ماهی از حس شنوایی بالایی برخوردار است و شما باید از ایجاد اصوات و حتی بلند صحبت کردن در حاشیه آب اجتناب بورزید .
برای تکنیک اسپینینگ چوب های کربنی یا گرافیتی تلسکوپی و دو تیکه سبک فست (ماهی بالای یک کیلوگرم) و با طول 2.40 تا 2.70 متر(نسبت به مکان ماهیگیری) و قدرت پرتاپ 40 تا 60 گرم ، چرخ اسپینینگ 2500 تا 3500ونخ های براید25/0 تا 30/0 mm یا منوفیلامنت با قدرت کشش lb 12-18 مناسب است.
در اجرای تکنیک فلای فیشینگ سعی کنید پرتابها را از بالادست منطقه جریان دار انجام دهید و با دقت طعمه را به آرام آبها هدایت کنید تا طعمه بصورت طبیعی در دسترس ماهی هدف قرار بگیرد .
6.برای تکنیک انتظاری چوبهای نیمه سبک کربنی با طول 10/2 تا 40/3 متر (نسبت به مکان ماهیگیری رودخانه یا سد ها) و قدرت پرتاپ 60 تا 80 گرم ، چرخ 2500 تا 4000 ایده آل است.
در ساخت ریسه ها بکارگیری نخهای فلوروکربن (Fluorocarbon Line) می تواند تا حد زیادی به رندمان صید بیافزاید و طراحی و استقرارریسه ها باید نسبت به بستر محل مورد نظر تنظیم گردد .
8.هنگام به دام افتادن ماهی ترفه ، برای بیرون کشیدنش از آب به هیچ وجه عجله نکنید و حتما” سعی کنید با کلاچ دادن ماهی را خسته کنید و حتما” چاک مناسب هم همراه داشته باشید.
پوست و آبشش های ماهی ماش بعد از خروج از آب بسیار آسیب پذیر هستند و سعی کنید عملیات رها سازی را بعد عکس گرفتن به سرعت انجام دهید وهنگام در دست گرفتن ماهی خیلی محتاط باشید تا تقلای ناگهانی ماهی باعث نشود از دستان شما سرنگون شود و آسیب ببیند.
10.اگر قصد صید ورزشی دارید حتما” قلابهای سه شاخ را با تک قلابهای بدون خار( Barbless Hook) تعویض کنید و درساخت ریسه ها هم از تک قلابهای بدون خار استفاده نمایید تا آسیبی به ماهی صید شده وارد نشود.
